Bắc Ninh hướng dẫn xây dựng nhà lưới, nhà màng, nhà kính trong sản xuất nông nghiệp

Hướng dẫn này áp dụng trong việc xây dựng và thẩm định hồ sơ hỗ trợ theo Nghị quyết 147/2018/NQ-HĐND, ngày 06/12/2018 của Hội đồng nhân dân tỉnh Bắc Ninh về việc ban hành Quy định hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đối với các tổ chức, cá nhân có nhu cầu xây dựng nhà lưới, nhà màng, nhà kính trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Xây dựng nhà màng, nhà kính ứng dụng công nghệ cao, mở ra triển vọng mới trong sản xuất nông nghiệp ở Bắc Ninh

Theo đó, việc xây dựng nhà lưới, nhà kính, nhà màng trồng rau, hoa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và sử dụng các quy trình canh tác tiên tiến nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm và hiệu quả sử dụng đất, giảm thiểu rủi ro trong quá trình sản xuất, góp phần bảo vệ môi trường, đảm bảo cho sự phát triển nền nông nghiệp bền vững của tỉnh.

Yêu cầu đặt ra là các nhà lưới, nhà kính, nhà màng được xây dựng phải chắc chắn, kiên cố, an toàn, phù hợp với điều kiện của từng loại cây trồng, linh hoạt trong việc điều tiết các yếu tố ngoại cảnh. Cần kết hợp với việc sử dụng nguồn cây giống đảm bảo chất lượng và quy trình canh tác phù hợp.

Các vật liệu được dùng trong xây dựng phải chống chịu được mưa, gió, bão, chống ăn mòn, oxy hóa. Khuyến khích sử dụng các thiết bị công nghệ cao, tự động hóa vào quá trình xây dựng và sản xuất nhà lưới, nhà màng, nhà kính.

Theo khuyến nghị Sở Nông nghiệp&PTNT Bắc Ninh, nhà lưới, nhà kính, nhà màng được xây dựng tại vị trí có khoảng cách an toàn với nguồn gây ô nhiễm hoặc có mối nguy gây ô nhiễm; sử dụng nguồn nước đảm bảo theo tiêu chuẩn quy định, đáp ứng đủ cho sản xuất; thuận tiện về giao thông và phù hợp với quy hoạch của địa phương. Có hệ thống thoát nước tốt, đảm bảo các cây trồng không bị ảnh hưởng do ngập úng. Khung nhà, lưới, kính, màng che phủ phải được lựa chọn phù hợp về chất liệu, vật liệu, kết cấu, đảm bảo bền vững, chống chịu được với điều kiện thời tiết bất lợi, sử dụng được lâu dài, tiết kiệm chi phí đầu tư.

Cần trang bị hệ thống điều tiết ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ (đất, không khí) theo hướng bán tự động hay tự động hoàn toàn, phù hợp với yêu cầu của từng loại cây trồng và giai đoạn sinh trưởng phát triển của cây.

Yêu cầu kỹ thuật đối với khung nhà: Cột, móng: Sử dụng thép mạ kẽm có độ bền cao, dày từ 1,4 mm trở lên, dạng tròn, dạng hộp...; trụ móng cột vững chắc; khoảng cách mỗi trụ theo chiều dài nhà tối đa 5 m (đối với nhà lưới), tối đa 6 m (đối với nhà màng, nhà kính), theo chiều rộng nhà tối đa 9,6 m (đối với nhà lưới), tối đa 12,8 m (đối với nhà màng, nhà kính); chiều cao cột 2,4 – 9 m (đối với nhà lưới), 4 - 11 m (đối với nhà màng, nhà kính); chiều sâu móng phụ thuộc vào địa chất. Đảm bảo trọng tải của cả nhà, chống được lún, bật móng, lật nhà...

Khung: Sử dụng thép mạ kẽm có độ bền cao, dày từ 1,4 mm trở lên, dạng tròn, dạng hộp, dạng elip... Đảm bảo trọng tải của các liên kết khung và các thiết bị của toàn bộ nhà.

Mái: Dạng mái hở hoặc mái kín. Khoảng cách giữa 2 thanh vòm (vì kèo) theo chiều dài nhà từ 2-4 m. Đối với nhà màng mái hở cần có khe thông gió đỉnh mái tối thiểu rộng 0,6 m với nhà có khổ rộng 6,4 m trở lại và với nhà khổ rộng trên 8 m cần khe thông gió >1 m để đảm bảo tính đối lưu không khí tự nhiên cho nhà, độ dốc mái nhà phải đạt 30 độ trở lên so với bề mặt nằm ngang để đảm bảo thoát nước tốt.

Chạy lực tính toán sức chịu gió của nhà (dựa vào hồ sơ chạy lực): Đối với nhà lưới phải chạy lực tính toán chịu được sức gió >62 km/h (tương đương gió cấp 8 trở lên). Đối với nhà màng phải chạy lực tính toán chịu được sức gió >89 km/h (tương đương gió cấp 10 trở lên). Đối với nhà kính phải chạy lực tính toán chịu được sức gió >118 km/h (tương đương gió cấp 12 trở lên).

Chiều cao nhà tính từ sàn nhà tới nóc: 2,4-9 m (đối với nhà lưới), 4-11 m (đối với nhà màng, nhà kính). Chi tiết liên kết: Toàn bộ kết cấu khung, giằng, xà gồ của các nhà tốt nhất sử dụng liên kết bắt các thanh khung bằng bulong ốc vít. Không nên sử dụng mối hàn để đảm bảo tính cơ động, chắc chắn và dễ dàng tháo lắp khi cần thiết. Ngoài ra liên kết bulong cũng giúp khử lực rung do gió của nhà tốt hơn liên kết hàn (liên kết hàn dễ bị gió rung bẻ gãy mối hàn hoặc dễ bị ăn mòn tại điểm hàn do lớp kẽm bị phá hủy). Liên kết giữa móng và cột: móng cột đổ bê tông cốt thép.

Cửa ra vào: Cửa ra vào phải làm dưới dạng khoang cách ly với 2 cửa kép chống côn trùng. Cửa ra vào nên có quạt đuổi côn trùng và dụng cụ vệ sinh tay, khay dung dịch hoặc vôi bột khử trùng chân trước khi vào nhà.

Đối với nhà kính, nhà màng, bắt buộc phải có máng xối thoát nước và hệ thống giằng chống bão: Máng xối thoát nước: Giúp thoát nước mưa và hỗ trợ liên kết khung nhà. Máng được làm bằng thép, tôn mạ kẽm, chống rỉ, có độ dày từ 0,5 mm trở lên, chiều rộng và sâu của máng từ 20 cm trở lên. Máng được gắn cố định, chắc chắn trên đầu các cột, nước mưa chảy đến cuối mỗi đường máng được gom vào ống dẫn xuống hệ thống thoát nước dưới mặt đất.

 Hệ thống giằng chống bão: Sử dụng thép mạ kẽm, độ dày tối thiểu 1,4 mm, gồm: Hệ thống giằng nằm ngang kết nối các đầu cột với nhau; gằng chữ “X” và chữ “V” được bố trí tại các góc, đan xen ở bên trong và xung quanh nhà; hệ thống giằng chạy ngang, dọc tạo ô “bàn cờ” xung quanh nhà để bắt nẹp, zic zắc cố định lưới, màng nilon... Tất cả tạo cho khung nhà vững chắc, đảm bảo khả năng chống chịu được với điều kiện thời tiết bất lợi như: Giông, lốc, bão...

Tùy vào điều kiện và tình hình thực tế, có thể lắp đặt liên hoàn nhiều nhà theo kết cấu như trên thành một nhà hoặc có thể bố trí thành các nhà riêng biệt trên cùng khu vực canh tác để đạt diện tích từ 500 m² trở lên.

Lưới, kính, nilon chuyên dụng, tấm polycacbonat: Khung nhà liên kết với lưới, kính, nilon chuyên dụng, tấm polycacbonat bằng nẹp và ziczac lò xo tạo độ chắc chắn và dễ dàng tháo lắp, thay thế. Lưới chắn côn trùng, kính, nilon chuyên dụng, tấm polycacbonat cần sử dụng loại có độ dày, độ thấu quang phù hợp (Với miền Bắc nên dùng loại có độ xuyên sáng >80%), làm bằng chất liệu chịu cường lực cao, có độ bền ít nhất 3 năm, giúp sản xuất ổn định, lâu dài.

Thiết bị khác: Thiết bị điều tiết nhiệt độ: Có thể sử dụng lưới đen, lưới nhôm, vải bảo ôn, hệ thống tấm làm mát, quạt đối lưu không khí, điều hòa nhiệt độ để điều chỉnh nhiệt độ trong nhà sản xuất. Tốt nhất có thể đảm bảo điều chỉnh nhiệt độ trong nhà từ 35^oC trở xuống.

Thiết bị điều tiết độ ẩm: Sử dụng hệ thống phun sương, hệ thống tưới để tạo độ ẩm cho nhà sản xuất. Hệ thống quạt hút, thông gió, máy hút ẩm, điều hòa nhiệt độ để điểu chỉnh độ ẩm trong nhà sản xuất.

Thiết bị tưới: Tùy thuộc vào loại cây trồng, mức độ đầu tư mà có thể sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp nhiều tiết bị tưới với nhau. Các thiết bị tưới có thể điều khiển tự động, bán tự động hoặc thủ công đảm bảo tưới đúng lượng nước thích hợp cho nhu cầu của cây, tối ưu độ ẩm đất và giá thể trồng. Hiện tại có một số thiết bị tưới chính như: Thiết bị tưới nhỏ giọt, thiết bị tưới phun mưa, phun sương... Các thiết bị kết nối khác: điện toán đám mây, thiết bị kết nối thông minh khác...

          Theo chỉ đạo, Phòng Khoa học - Kỹ thuật Sở Nông nghiệp&PTNT Bắc Ninh có trách nhiệm chủ trì triển khai thực hiện hướng dẫn, theo dõi kết quả và tổng hợp tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung Hướng dẫn.

Chi cục Trồng trọt và BVTV, Trung tâm Khuyến nông và Phát triển nông nghiệp công nghệ cao tỉnh triển khai tuyên truyền Hướng dẫn để các xã, chủ trang trại, hộ gia đình biết; giới thiệu các mô hình nhà lưới, nhà kính, nhà màng có hiệu quả để nhân rộng ra sản xuất. Tổng hợp kết quả thực hiện và tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Hướng dẫn cho phù hợp với tình hình thực tế.         

Phòng Nông nghiệp và PTNT (phòng Kinh tế) các huyện, thị xã, thành phố  trong tỉnh tổ chức tuyên truyền sâu rộng, phổ biến Hướng dẫn này đến các hợp tác xã, chủ trang trại, hộ gia đình trên địa bàn để biết và thực hiện.

Hướng dẫn hết hiệu lực ngay sau khi Bộ Nông nghiệp và PTNT ban hành văn bản quy định về nhà lưới, nhà kính, nhà màng sản xuất nông nghiệp hoặc có văn bản khác thay thế./.